ام آر آی قلب

ام آر آی (MRI) نوعی تصویربرداری خیلی پیشرفته برای تشخیص بیماری های قلبی است خصوصا در زمانی که سایر روش های تشخیصی مثل اکو، آنژیوگرافی و یا سی تی اسکن نتوانند به خو.بی علت مشکل قلبی را مشخص کند. و یا برای تایید تشخیص داده شده از ام آر آی می توان به خوبی استفاده کرد. توسعه تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) نتیجه کنجکاوی انسان برای دیدن داخل بدن انسان بود که منجر به پیشرفت تکنولوژی شد. در حال حاضر این روش یکی از مطمئن ترین راه ها برای مشاهده اعضای داخلی بدن است  که در مقایسه با تصویربرداری اشعه ایکس از تشعشعاتی استفاده کرده و آسیب کمتری به بدن وارد می کند. اما کاربرد MRI چیست و برای تشخیص چه بیماری هایی استفاده می شود؟

صحبتهای جامع خانم دکتر جهانشاهی در رابطه با MRI قلب

ام آر آی (MRI) چیست؟

MRI یا تصویربرداری با تشدید مغناطیس (Magnetic Resonance Imaging) یک فناوری تصویربرداری غیر تهاجمی است که تصاویر آناتومی بدن را با جزئیات سه بعدی ایجاد می کند. این روش  اغلب برای تشخیص بیماری و نظارت بر مراحل درمان استفاده می شود. ام آر آی فناوری پیچیده ای است که تغییر جهت محور چرخشی پروتون های موجود در آب را که بافت های زنده را تشکیل می دهد، برانگیخته و تشخیص می دهد.

به بیان ساده تر بدن در میدان مغناطیسی قوی قرار گرفته  که پروتون های بدن را مجبور می کند تا با آن میدان هماهنگ شوند. هنگامی که یک جریان فرکانس رادیویی از طریق بیمار وارد می شود، پروتون ها تحریک شده و از حالت تعادل خارج می شوند و در برابر کشش میدان مغناطیسی تحت فشار قرار می گیرند. هنگامی که میدان فرکانس مغناطیسی خاموش می شود، حسگرهای MRI قادر به تشخیص انرژی آزاد شده در زمانی که پروتون‌ها دوباره با میدان مغناطیسی همسو می‌شوند، خواهد شد.

مدت زمانی که طول می‌کشد تا پروتون‌ها با میدان مغناطیسی مجدداً هماهنگ شوند و همچنین مقدار انرژی آزاد شده بسته به محیط و ماهیت شیمیایی مولکول‌ها تغییر می‌کند. پزشکان می توانند بر اساس این خواص مغناطیسی تفاوت بین انواع مختلف بافت ها را تشخیص دهند. در واقع حسگرها قادرند انرژی آزاد شده را در هنگام همسویی مجدد پروتون ها با میدان مغناطیسی تشخیص دهند.

ام آر آی (MRI) چگونه انجام می شود؟

برای گرفتن تصویر MRI، بیمار در داخل یک محفظه که دارای آهنربای بزرگ وقوی است، قرار می گیرد. ممکن است یک کلاه پلاستیکی روی سر بیمار قبل از تصویربرداری و یک گوش گیر داخل گوش بیمار (به دلیل صدای بلند دستگاه تصویربرداری) قرار داده شود. داخل دستگاه میکروفونی تعبیه شده است که امکان برقراری ارتباط بیمار با تکنسین تصویربرداری وجود داشته باشد. توجه داشته باشید که در طول فرآیند تصویربرداری باید ثابت وبدون حرکت مانده تا تصویر از وضوح بیشتری برخوردار باشد.

لازم به ذکر است که انجام این تصویربرداری به دو روش با تزریق و بدون تزریق انجام می شود. در روش تزریق محلولی شفاف، بی بو و بی رنگ تا حدودی زرد به نام حاجب در سیاهرگ بدن بیمار تزریق می شود. این ماده با ایجاد کنتراست و افزایش سرعت همسو شدن مجدد پروتون ها با میدان مغناطیسی تصویر روشن‌تر و واضح تری را ایجاد می کند.

کاربرد ام آر آی در تشخیص بیماری ها

روش MRI مخصوصاً برای تصویربرداری از قسمت‌های غیر استخوانی یا بافت‌های نرم بدن مناسب هستند. آن ها با توموگرافی کامپیوتری (CT) تفاوت دارند، زیرا از پرتوهای آسیب‌رسان اشعه ایکس استفاده نمی‌کنند. به طور کلی تصویر برداری ازمغز، نخاع و اعصاب و همچنین عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها با با ام آر آی بسیار واضح‌تر از عکس‌برداری معمولی با اشعه ایکس و CTخواهد بود. به همین دلیل اغلب از MRI ​​برای تصویربرداری از آسیب های زانو و شانه استفاده می شود.

در مغز، MRI  می تواند بین ماده سفید و ماده خاکستری تمایز قائل شود و همچنین می تواند برای تشخیص آنوریسم و ​​تومورمغزی استفاده شود. از آنجایی که MRI از اشعه ایکس یا پرتوهای دیگر استفاده نمی کند، زمانی که تصویربرداری مکرر برای تشخیص یا درمان، به ویژه در مغز، کاملا بی ضرر بوده و گزینه مناسبی برای بررسی پیشرفت درمان محسوب می شود.

نقش ام آی آی MRI در تشخیص بیماری های قلبی از زبان خانم دکتر بهاره جهانشاهی

تاثیر MRI در بیمارانی که سکته قلبی کرده اند چیست؟

در صورتی که بیمار دچار سکته قلبی شده باشد و در آنژیوگرافی قلب مشخص شده باشد که رگهای قلب تنگ شده اند یا بسته شده اند؛ به کمک ام آر آی می توان مشخص کرد که قلب آسیب دائمی خورده است یا خیر؟ آیا عضله قلب زنده است یا اصطلاحا دچار آسیب دائمی یا سیاه شده است؟

اگر مشخص شود که عضله قلب هنوز زنده است؛ قطعا از باز کردن عروق تنگ قلب، بیمار سود می برد. اما اگر در MRI مشخص شود که متاسفانه عضله قلب دیگر زنده نیست قاعدتا بیمار از درمان هایی مثل آنژیوپلاستی یا استنت قلب یا عمل قلب باز سودی نخواهد برد. در چنین مواردی با تعیین دقیق محل آسیب دیده عضله قلب، میتوان از روش هایی مثل تعبیه باتری قلب برای بیمار استفاده کرد.

آیا ام آر آی خطرناک است؟

اگرچه MRI تشعشعات یونیزه‌ای را که در تصویربرداری با اشعه ایکس و CT یافت می‌شود ساطع نمی‌کند، اما از یک میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌کند. میدان مغناطیسی فراتر از ماشین گسترش می یابد و نیروهای بسیار قدرتمندی بر اجسام آهنی، برخی از فولادها و دیگر اجسام مغناطیسی اعمال می کند. به همین علت این تصویربرداری برای بیمارانی که از فلز خاصی در بدن خود استفاده کرده اند، مناسب نخواهد بود. به طور کلی این ام آر آی یکی از بی خطر ترین روش های تصویربرداری است با این حال برای برخی از افراد توصیه نمی شود که عبارتند از:

• افرادی که از دارای ضربان ساز و دفیبریلاتور قلب  هستند.
• افرادی که کاشت حلزون گوش را انجام داده اند.
• افرادی که دارای کلیپس گردن برای درمان آنوریسم مغزی هستند.
• افرادی که در رگ های خونی دارای سیم پیچ های فلزی خاصی هستند.
• زنان بارداری که در سه ماهه اول بارداری خود قرار دارند.

آمادگی قبل از انجام ام آر آی

پیش از انجام MRI تمام شرایط و سوابق بیماری و مشکلات جسمی خود را با پزشک در میان گذاشته تا از بروز مشکلات در طول انجام تصویربرداری جلوگیری شود. به طور کلی از مهمترین نکاتی که باید قبل از انجام ام آر آی به آن توجه شود، به شرح زیر است:

• از آنجایی که فلزات سبب تداخل در میدان مغناطیسی می شود، از داشتن تلفن همراه، زیورآلات، ساعت، کارت اعتباری، سکه، کمربند و … اجتناب کنید. همچنین در صورت داشتن ضربان ساز قلب، سمعک یا کاشت حلزون گوش، دریچه مصنوعی قلب، پلاتین در بدن و … حتما پزشک خود را مطلع کنید.
• در مواقعی که به صلاحدید پزشک انجام ام آر آی با بیهوشی پیشنهاد می شود، ناشتا بودن بیمار الزامی است.
• در صورت تزریق ماده حاجب، داشتن هرگونه حساسیت دارویی و غذایی را به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت ابتلا به کلاستروفوبیا (ترس ا زمحیط های بسته) این مسئله را به کادر درمانی اطلاع دهید. در چنین مواردی به مدت 30 تا 60 دقیقه به بیمار داروی آرامبخش داده می شود که باعث خواب آلودگی شده و اضطراب او را از بین می برد.

انجام ام آر آی قلب چقدر طول می کشد؟

برای انجام MRI لازم است بیمار حدود 40-45 دقیقه در داخل دستگاه ام آر آی دراز بکشد. آرامش و تنفس راحت بیمار در این هنگام به تشخیص پزشکان کمک می کند. هنگامی که نیاز به دم و بازدم نفس و نگه داشتن و تخلیه تنفس باشد بیمار باید همکاری خوبی داشته باشد و بی حرکت باشد.

آیا برای ام آر آی قلب دارویی باید استفاده کرد؟

برای انجام دادن ام آر آی داروی مخصوصی به بیمار داده می شود. این دارو در اکثریت افراد بدون عارضه بوده و حساسیت قابل توجهی ایجاد نمی کند. تنها موارد منع این دارو در مواردی است که بیمار سابقه نارسایی شدید کلیه داشته باشد و یا باردار باشد( علی الخصوص در سه ماهه اول دوره بارداری). در اینگونه موارد از ام آر آی بدون تزریق دارو استفاده میشود.

سخن پایانی

ام آر آی  یکی از روش های تصویربرداری به کمک امواج مغناطیسی است که در مقایسه با امواج اشعه ایکس خطرات بسیار کمتری برای بیمار دارد. در این روش غیر تهاجمی اندام های مختلف داخلی بدن به خصوص بخش های غیر استخوانی یا بافت‌های نرم بدن برای تشخیص و مراحل درمان بررسی می شود.