اکوکاردیوگرافی قلب یا سونوگرافی تشخیصی قلب و عروق یک نوع آزمایش یا تست ساده است که از امواج صدا با فرکانس بالا ( اولتراساند) استفاده می کند و تصاویری از قلب فرد تهیه می کند. اکوی قلب برای تشخیص بیماری های قلبی برای یکسری افراد تجویز می شود که در این مقاله می خواهیم به شرح کامل موارد پیرامون اکوکاردیوگرافی بپردازیم و شایع ترین سوالات پیرامون اکوی قلب را توضیح دهیم.
آزمایش اکوکاردیوگرافی چیست؟
آزمایش اکوی قلب از امواج استفاده می کند تا به کمک آن بتواند تصاویری از اتاقکهای قلب، دریچه ها و دیواره های قلب و همچنین رگهای خونی مثل شریان ها و آئورت که به قلب متصل هستند را بدست بدهد. این آزمایش توسط یک دستگاه مخصوص به نام ترنسدیوسر از طریق قفسه سینه انجام می گیرد. امواج صدا توسط این دستگاه تولید می شود و به سمت قلب هدایت می شود این امواج به قلب برخورد کرده و به سمت دستگاه اکو می شوند و به تصویر تبدیل شده و در نهایت این تصاویر را می توان در یک مانیتور مشاهده کرد.
اکوی قلب
اکوی قلب چه چیزی را نشان می دهد؟ پزشک متخصص قلب و عروق به کمک آزمایش اکو می تواند نگاهی به ساختار کلی قلب شما بیاندازد و وضعیت عملکرد قلب را در بدن بیمار بررسی کند. اطلاعاتی که اکوی قلب به پزشک شما می دهد:
- اندازه ضخامت و حرکات دیواره های قلب
- نحوه حرکت و جابه جایی قلب
- قدرت پمپاژ قلب
- نارسایی دریچه قلب یا عملکرد صحیح دریچه ها
- نشت خون در دریچه های قلب
- تنگی دریچه میترال قلب
- وجود تومور یا رشد عفونی در اطراف دریچه های قلب
چه بیماری هایی توسط اکوکاردیوگرافی تشخیص داده می شوند؟
این آزمایش به پزشک شما کمک می کند بتواند بیماری هایی نظیر موارد زیر را تشخیص دهد:
- پریکاردیت یا مشکل در پوشش بیرونی قلب
- مشکلات رگهای خونی بزرگ ورودی و خروجی قلب
- وجود لخته خون یا تومور در حفره های قلب
- وجود سوراخ غیر طبیعی در بین اتاقک های قلب
- مشکلات مربوط به ساختار قلب
- عضلات قلب ضعیف و آسیب دیده باشند
- بیماریهای مادرزادی قلبی
- آمبولی ریوی پس از سکته
مراحل اکوکاردیوگرافی چیست؟
اکوکاردیوگرافی مراحل خاصی ندارد بسیار ساده بوده و آمادگی چندانی نیاز ندارد. این تست توسط پزشک در بیمارستان، کلینیک یا مطب مجهز انجام می گیرد. و نیازی به ناشتا بودن ندارد. کافیست روی تخت مخصوص دراز بکشید و اجازه دهید پزشک اکو را انجام بدهد.
- ابتدا روی تخت دراز بکشید. پزشک دیسک فلزی مخصوص( الکترود) را بر روی قفسه سینه شما قرار می دهد. به این دیسکها سیم هایی متصل شده که به دستگاه اکوکاردیوگراف وصل می شود. اکوکاردیوگرام وضعیت ضربان قلب شما را در حین آزمایش بررسی می کند.
- اتاقی که در آن اکوکاردیوگرافی انجام می شود تاریک است تا پزشک بتواند به خوبی مانیتور را مشاهده کند.
- ژل مخصوصی بر روی قفسه سینه شما قرار می گیرد تا به کمک این ژل امواج صوتی بهتر و راحتتر از پوست شما عبور کنند.
- لازم است چند ثانیه نفس خود را نگه دارید و به طورعمیق تنفس کنید تا تصاویر بهتر و دقیقتری گرفته شوند. در این هنگام سعی کنید به توصیه های پزشک یا فردی که در حال انجام اکو است کاملا گوش دهید و همکاری لازم را داشته باشید.
- دستگاه ترنسدیوسر بر روی قفسه سینه شما قرار می گیرد و جابه جا می شود تا امواج صدا تولید شده و به سمت قلب هدایت شوند و برگردند.
- در مرحله آخر این امواج به تصاویر تبدیل می شوند و بر روی مانیتور مشاهده خواهند شد. این تصاویر ذخیره می شوند تا پزشک به آنها عمیق تر بنگرد و تسلط بیشتری داشته باشد.
تفسیر آزمایش اکوی قلب ( اکوکاردیوگرافی)
با استفاده از آزمایش اکوی قلب بسیاری از مشکلات و بیماری های قلبی را می توان تشخیص داد. برخی از مشکلات سبک و سطحی بوده و می توانند با رعایت یکسری نکات برطرف شوند. مواردی هم که به مشکلات جدی قلبی مرتبط باشد نیازمند پیگیری های دقیق و پیوسته توسط بیمار و پزشک است تا بیماری برطرف گردد.
با استفاده از اکوی قلب می تواند مواردی مثل اندازه قلب، عضلات آسییب دیده قلب یا ضعیف شده، مشکلات مرتبط با دریچه قلب، ساختار قلب، تومورها و لخته خون در قلب و … را بررسی کرد.
انجام تست اکو قلب در چه مواردی ضروری است؟
در برخی از موارد ضروری است که بیمار این تست را بدهد. از جمله موارد زیر:
حمله شدید قلبی
تب روماتیسمی
نقص مادرزادی قلب
وجود صداهای غیرطبیعی قلبی
درد در قفسه سینه
انواع اکو قلب
اکو قلب در چهار نوع مختلف انجام می گیرد:
- اکودوبعدی
- اکو داپلر
- اکو از راه مری یا TEE
- اکو تنشی یا اکو استرس
سوالات متداول اکوکاردیوگرافی
اساساً که نوار قلب و اکو هر کدام ندالیته متفاوتی هستند هرکدام یکسری اطلاعات به ما میدهند بهعنوان مثال نوار قلب راجع به ریتم قلب توضیح میدهد که ریتم قلب منظم هست منظم نیست آیا تغییراتی دارد که به نفع عروق قلب باشدیا خیر، آیا آریتمی در قلب بیمار وجود دارد یا خیرو مواردی از این دست.
اما اطلاعاتی که اکوکاردیوگرافی به ما می دهد کلا متفاوت است و اطلاعات آناتومی قلب را به ما نشان می دهد. مثل سایز قلب، سایز حفره های قلب ، نارسایی دریچه قلب ، تنگی دریچه قلب، ضعیف بودن یا نبودن عضله قلب و … در واقع اطلاعات خوبی از ساختمان قلب به ما می دهد و اینکه از نظر عملکردی نشان می دهد که عملکرد قلب صحیح هست یا خیر.
مسلما اکوکاردیوگرافی هیچ عارضه خاصی ندارد. چراکه تصاویر با امواج صوت هست و مثل سونوگرافی است و هیچ اثر منفی چه روی نوزاد و چه روی خانم های باردار و سایر افراد ندارد.
بعد از انجام اکوکاردیوگرافی نیاز به هیچ مراقبت خاص و اقدام خاصی ندارید.