قلب یکی از مهمترین و حیاتی ترین ارگان های بدن انسان است. بدون شک بدون داشتن یک قلب سالم زندگی بسیار دشوار خواهد بود. خونرسانی به بدن، اکسیژن رسانی و رساندن مواد غذایی به بدن برعهده قلب است. بدون شک از اعضای حیاتی یک بدن سالم وجود قلبی است که به سالمی در سینه بتپد. به همین اندازه در هنگام بروز مشکلات قلبی برای هر فرد یافتن بهترین متخصص قلب برای پیدا کردن ریشه اصلی این مشکلات بسیار با اهمیت است. با ما در این مقاله همراه باشید تا در مورد بهترین متخصص قلب، شرح وظایف و همینطور اقدامات لازمی که یک متخصص قلب انجام می دهد اطلاعات جامعی را در اختیارتان قرار دهیم.
ویژگی های یک متخصص قلب و عروق
برای یافتن بهترین متخصص قلب حتما باید از برخی ویژگی هایی که برای یک متخصص ضروری است، اطلاع داشته باشید.
- داشتن تحصیلات مرتبط و مدرک معتبر علمی
- داشتن تجربه و تبحر کافی در زمینه بیماری های قلب و عروق
- توانایی بالای تشخیص بیماری ها
- توانایی برقراری ارتباط با بیماران و گرفتن درست شرح حال
- داشتن حوصله ، دقت و زمان کافی برای گوش کردن به شرح حال بیمار
- توانایی انجام تست ها و آزمایشات گوناگون متناسب با نیاز بیمار
- توانایی انجام اقدامات ضروری در شرایط اورژانسی بیمار
- شناخت و تسلط به راه های درمانی مختلف متناسب با نیاز بیمار
- بهره گیری از روش های مختلف درمانی مثل دارو درمانی
- شرح کامل شرایط بیمار برای بیمار و همراهان
وظیفه متخصص قلب چیست؟
بدون تردید اگر برای هر کدام از ما یا عزیزانمان مشکلی به وجود بیاید، بسیار نگران و دستپاچه می شویم و به دنبال راهکار می گردیم. در این زمان وجود یک پزشک با تسلط و مهارت کافی بسیار ضرروری است. پزشکی که بتواند:
- با آرامش کامل به بررسی وضعیت فعلی بیمار بپردازد.
- سابقه پزشکی بیمار را بررسی کند تا بتواند به وضعیت بیمار در گذشته و حال به طور کامل پی ببرد
- مدارک پزشکی بیمار را بررسی کند
- شرح حال کامل بیمار را از زبان خود بیمار جویا شود (مهمترین بخش درمان، گوش دادن به شرح حال بیمار است)
نکته بسیار مهم در هنگام مراجعه به متخصصین قلب این است که با انجام روشهای تشخیصی غیر تهاجمی مثل سی تی آنژیوگرافی و ام آر آی MRI قلب در خیلی از موارد نیاز به انجام اقدامات تهاجمی و جراحی و آنژِیوگرافی تهاجمی مرتفع خواهد شد.
حوزه های فعالیت متخصصین قلب و عروق
با توجه به موارد گفته شده در بالا می توان پزشکان حوزه تخصص قلب را به چند دسته تقسیم بندی کرد:
متخصص قلب غیر مداخله گر: چنین متخصصی تنها از تستها و انواع معاینات غیر تتهاجمی استفاده می کند.
متخصص قلب غیر تهاجمی: کسانی که با بروز مشکلات قلبی عروقی به پزشک مراجعه می کنند و با انجام ازمایش ها و تستهای مختلف نیاز به تجویز دارو دارند به این دسته از پزشکان قلب و عروق می توانند مراجعه کنند.
متخصص قلب مداخله گر: در مواجهه با برخی از بیماری ها مثل نقص دریچه قلب یا بیماری های شریان محیطی انجام برخی از درمان ها مثل آنژیوگرافی، جایگذاری استنت، تعمیر دریچه میترال قلب و غیره لازم است.
متخصص ریتم قلب: پزشکی که با استفاده از دستگاه های مختلف ریتم و ضربان قلب را ارزیابی می کند در صورت لزوم آزمایشاتی را انجام میی دهد و سپس اقدام به تجویز دارو می نماید.
انتخاب بهترین متخصص قلب با توجه به مشکل بیمار
بنابر توصیه های گفته شده ممکن است شما تنها نیاز به دارو درمانی یا درمان هایی از این قبیل داشته باشید. بنابراین نیازی به مراجعه به جراح قلب ندارید. یا به عنوان مثال نیازی به آنژیوگرافی قلب نداشته باشید و متقابلا نباید به یک آنژیگراف مراجعه کنید. بنابراین در اولین مرحله لازم است به پزشکی مراجعه کنید که بتواند به درستی بیماری شما را تشخیص بدهد. سپس مراحل درمان بیماری قلبی خود را پیگیری کنید.
علائم بیماری های قلبی و عروقی
اینکه نسبت به گذشته‌ها بیماریهای قلبی و عروقی خیلی افزایش پیدا کرده است و اهمیت انتخاب یک پزشک متخصص قلب خوب برای درمان این بیماری ها چه چیزی است؟
این بیماری‌ها به دلائل عدیده‌ای در مقایسه با دو دهه گذشته افزایش چشم گیری داشته‌اند و دقیقا به همین علت، یافتن و انتخاب یک متخصص قلب باتجربه، اهمیت بالایی دارد.
هر یک از این بیماری ها به دلایلی مانند ديابت، داشتن فشار خون بالا، كلسترول بالا، استعمال دخانیات، داشتن زمينه ژنتيک بيماري قلبی، نداشتن تحرک کافی، پرخوری، مصرف بیش از حد چربی‌ها، استرس و فشارهای روحی و روانی بروز می‌کند.
بیماری عروق کرونر
در واقع این بیماری عروق کرونر را درگیر می‌کند. به دلیل تجمع کلسترول‌ها آسیب دیده و این لایه‌های کلسترول موجب باریک شدن رگ‌ها، نرسیدن خون و اکسیژن لازم به قلب می‌شوند. این بیماری ریسک حملات قلبی را بالا می‌برد.
آریتمی (Arrhythmia)
آریتمی قلبی به این معناست که تپش قلب نامنظم می‌شود و همچنین مشکلاتی در ریتم تپش قلب به وجود می‌آورد. این بیماری هنگامی بوجود می‌آید که پالس‌های الکتریکی قلب که وظیفه تنظیم ضربان قلب را بر عهده دارند، دچار اختلال شده و درست کار نمی‌کنند. انواع آریتمی قلب به شرح زیر است:
- تاکی کاردی، به این معناست که قلب بیمار خیلی سریع می‌تپد.
- باردی کاردی، یعنی هنگامی که قلب بیمار بسیار کند می‌تپد.
- فیبریلاسیون، به این معنا است که ضربان قلب بیمار منظم نیست.
معمولا مشکل تپش نامنظم قلب را اکثر ما تجربه کرده‌ایم، اما دقت کنید که این با تپش عادی قلب بسیار متفاوت است. به علت صدمه دیدن و یا ضعف قلبی باید این مشکل را جدی بگیریم.
کاردیومیوپاتی
این بیماری موجب تغییراتی در عضله قلب شده و این تغییرات موجب کاهش توانایی پمپاژ قلب می‌شود. همچنین بیماری های دیگری از جمله بیماری دریچه قلب و فشار خون بالا به همراه کاردیومیوپاتی می‌شود.
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی هنگامی اتفاق می‌افتد که عملکرد طبیعی قلب دچار مشکل می‌شود و نمی تواند بطور موثر خون را خون را پمپاژ کند. در این بیماری هر دو طرف بدن درگیر خواهند شد. دو عامل باعث بروز این بیماری می‌شوند از جمله بیماری عروق کرونر و داشتن فشار خون بالا.
نقص مادرزادی قلب
بیماری نقص مادرزادی قلب در واقع اصطلاحی کلی برای معرفی تمامی نقص‌های مادر زادی است که موجب عملکرد غیر طبیعی قلبی می‌شوند. در کشور انگلستان حدود 1نوزاد از میان هزار نوزاد به این بیماری مبتلا می‌شوند. انواع نقص‌های مادرزادی قلب در زیر آورده شده است:
- نقص دیواره قلبی، این بیماری هنگامی اتفاق خواهد افتاد که یک سوراخ میان بطن های قلب وجود داشته باشد. همچنین این بیماری با نام سوراخ در قلب هم شناخته می‌شود.
- نقص انسداد قلبی، این بیماری وقتی اتفاق خواهد افتاد که جریان خون در دهلیزهای چپ یا راست قلب بیمار به میزان کمی و یا کاملا مسدود شده باشد.
- بیماری سیانوتیک، به علت وجود نقص‌هایی در قلب بیمار اکسیژن مورد نیاز در بدن او پمپاژ نمی‌گردد.
نارسایی میترال
این مشکل قلبی که به نارسایی دریچه میترال قلب و یا به اصطلاح بی کفایتی میترال شناخته می‌شود. هنگامی اتفاق می‌افتد که در واقع دریچه میترال قلب نمی تواند به طور کامل بسته شود و موجب برگشت کردن خون به قلب می‌شود.
به دلیل اینکه خون فرد مبتلا به نارسایی دریچه میترال به خوبی در کل بدن پمپاژ نمی‌شود همین موجب ایجاد احساس نفس تنگی و خستگی در او خواهد شد.
آنژین
آنژین قلبی که با نام آنژین صدری هم شناخته می‌شود، بیماری ای را معرفی می‌کند که اکسیژن لازم به قلب بیمار نمی‌رسد. اگرچه از نظر تکنیکی آنژین را نمی‌توانیم یک بیماری به حساب بیاوریم ولی خودش از جمله علائم بیماریهای عروق کرونر است و نبود اکسیژن کافی به دلیل مسدود شدن عروق کرونر است.
نشانه های مهم بیماری های قلبی
درد در قفسه سینه: این درد بسیار کوبنده و همراه با فشار است که در قسمت پشت جناج سینه احساس می‌گردد و می‌تواند به نواحی گردن، دست‌ها، پشت و یا شکم نیز برسد. آنژین صدری معمولا در زمانی که شما فعالیت‌های بدنی، فشارهای روحی و روانی دارید رخ می‌دهد که فعالیت قلب هم بیشتر می‌شود و اغلب با استراحت کردن یا مصرف نیتروگلیسرین زیرزبانی درد آن تسکین پیدا می‌کند. اگر درد شما با این دو روش از بین نرفت به خصوص در صورتی که این درد با نفس تنگی، حالت تهوع و عرق کردن شدید همراه شد، این علامتی برای آنفارکتوس قلبی است. از دیگر نشانه‌های مهم بیماری های قلبی تنگی نفس، تپش قلب و خیز یا ادم است.
انواع خدمات متخصص قلب و عروق
پزشکی که متخصص قلب و عروق است و دارای فلوشیپ تصویر برداری قلب و عروق می باشد، خدماتی از قبیل خدمات زیر را می تواند ارائه دهد:
- انجام و گزارش سی تی آنژیوگرافی
- انجام و گزارش ام آر آی قلب
- اکوکاردیوگرافی
- نوار قلب
- آنژیوگرافی
بنابراین یک متخصص قلب می تواند با انجام اقدامات لازم انواع بیماری های قلبی و عروقی را تشخیص داده و راه های درمانی را پیگیری کند.
شایع‌ترین بیماریهای قلبی عروقی
در زیر به انواع بیماری های قلبی و عروقی و درمان آن ها می پردازیم :
سکته قلبی یا حمله قلبی
سکته قلبی زمانی رخ می دهد که جریان خون رگ ها در بخشی از قلب به دلیل ایجاد لخته قطع می گردد. در صورتی که قطع جریان خون در رگ ها همه جا را فرا بگیرد. قسمتی از عضله قلب که به وسیله آن سرخرگ ها خون رسانی می شوند، می میرد.
بیشتر افرادی که برای بار اول دچار سکته قلبی می شوند، پس از آن به روال عادی زندگیشان بازمی گردند و می توانند تا سال ها پس از آن نیز به زندگی ادامه دهند. اما داشتن حمله قلبی در واقع هشداری برای این است که ما باید سبک زندگی خود را تغییر بدهیم.
داروهایی که تجویز می شوند، همچنین ایجاد تغییر در سبک زندگی که دکتر به ما توصیه می کند، با توجه به وسعت حمله قلبی برای هر فرد نسبت به دیگری فرق دارد.
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی که با نام نارسایی احتقانی قلب هم شناخته می شود، به این معناست که قلب خون را بصورت طبیعی و نرمالش پمپاژ نمی کند. نارسایی قلب در واقع کاهش یافتن قابلیت انقباضی قلب در بدن است. در این وضعیت هم قلب کار خود را ادامه خواهد داد اما قادر نیست اکسیژن رسانی بدن را مانند قبل انجام دهد.
در صورتی که این بیماری درمان نشود با گذر زمان وضعیت آن بدتر می شود. اگر فردی از نزدیکان شما به نارسایی قلبی دچار است، بهتر است که او را به برای انجامک توصیه های پزشک ترغیب و تشویق کنید. چون انجام دادن این توصیه ها کمک موثری در پیشگیری از پیشرفت آن دارد.
بیماریهای دریچه‌ای قلب
زمانی که دریچه های قلب به اندازه ای که لازم است باز نمی شوند، نتیجه آن است که خون به صورت عادی از قلب عبور نکرده و موجب بوجود آمدن شرایطی می شود که به تنگی دریچه قلب معروف است.
هنگامی که دریچه قلب بصورت نرمال بسته نمی گردد، خون از این دریچه نشت می کند که به آن پس زدن خون از دریچه می گویند.
پرولاپس دریچه به وضعیتی گفته می شود که لت های دریچه که 3عدد هستند به سوی محفظه فوقانی در بخشی از دریچه که در آن قرار گرفته است، برجسته شوند.
درمان‌های معمول قلبی
در زیر به انواع درمان های رایج قلبی برای انواع بیماری های قلبی و عروقی می پردازیم:
درمان مشکلات دریچه‌ای قلب
کسانی که مبتلا به بیماری های دریچه ای قلب می شوند، با توجه به تشخیص پزشک امکان دارد تحت درمان دارویی قرار گیرند. تجویز این نوع داروها با هدف از بین بردن علائم و کمتر شدن لخته خون است.
آیا می توان به جای جراحی دریچه از دارو استفاده کرد؟
با وجود اینکه داروها نقشی اساسی در درمان بیماری های دریچه ای دارند، اما هیچ دارویی تا به حال برایشان تولید نشده است که قادر باشد از نشت دریچه ممانعت کند. به علل مشابه هیچ دارویی هم تا کنون برای تنگی دریچه قلب تولید نشده است که قادر باشد تنگی لب را بتواند برطرف کند.
اما درمان دارویی در برخی از افراد در واقع بهترین گزینه برای آن ها است. برای مثال بیمارانی که مشکلات دریچه ای خیلی خفیف دارند و همچنین بیمارانی که به علل خاصی امکان عمل جراحی را ندارند.
آنژیوپلاستی عروق کرونر
در این شیوه، به کمک لوله ای مخصوص که یک بادکنک باد نشده به آن متصل است، به کمک عروق محیطی به عروق قلب انتقال می یابد. این بادکنک در ناحیه ای دچار تنگی یا انسداد شده است، باد شده و گرفتگی ها را باز می کند و موجب جریان یافتن مجدد خون می شود.
این شیوه غالبا با قرار دادن یک استنت که موجب استحکام ناحیه ترمیم شده می شود و از گرفتگی دوباره آن پیشگیری می کند. این شیوه در مقایسه با جراحی قلب باز، کم تهاجمی تر به حساب می آید. انجام این عمل موجب می شود تا:
- جریان خون در سرخرگی که دچار گرفتگی شده است افزایش می یابد.
- درد و ناراحتی در ناحیه سینه (آنژین) کمتر شود.
- قابلیت انجام فعالیت‌های فیزیکی بیمار بیشتر می شود.
تشخیص بیماری های قلبی
تشخیص انواع بیماری های قلبی نیاز به تجربه ، تبحر، دانش و دقت کافی دارد. یک پزشک قلب و عروق می تواند در زمینه بیماری های زیر تشخیص مناسبی داشته باشد:
- تشخیص علت درد قفسه سینه
- تشخیص و درمان بیماری نارسایی قلب و علت های مختلف آن ( همچون نارسایی دریچه قلب ، نارسایی دریچه میترال، نارسایی دریچه آئورت ،
- بیماریهای عروق کرونر
- آریتمی یا ریتم غیر طبیعی قلب
- کاردیومیوپاتی
- تشخیص و درمان تنگی دریچه های قلب
- تپش قلب
- سکته قلبی
- تست قلب
- بیماری های مادرزادی قلبی
- آنژین
- آمبولی ریه
- پریکاردیت
- روماتیسم قلبی
