زمانی که دریچه های قلب به اندازه ای که لازم است باز نشوند و نهایتا جریان خون به صورت نرمال از آن عبور نکند، موجب بوجود آمدن شرایطی خواهد شد که به آن تنگی دریچه گفته می شود. وقتی که دریچه قلب به صورت نرمال بسته نشود، نتیجه آن این خواهد بود که خون از دریچه نشت خواهد کرد که با نام پس زدن خون از دریچه هم شناخته می شود. در ادامه این مطلب به توضیح بیشتر بیماری های دریچه ای قلب می پردازیم:
پرولاپس دریچه به وضعیتی گفته می شود که لت های دریچه به طرف محفظه بالای بخشی که دریچه در آن جای دارد، بالا بیاید و برجسته شود. لت دریچه (اجزای تشکیل دهنده دریچه قلب هستند که به صورت طبیعی در طرف چپ، دو و در طرف راست، سه تا هستند.) قلب در واقع شامل 4 حفره و 4 دریچه است که در ادامه این مطلب به آن می پردازیم.
این حفره‌ها شامل موارد زیر هستند:
- دهلیز راست
- دهلیز چپ
- بطن راست
- بطن چپ
و اما دریچه‌ها شامل موارد زیر اند:
- دریچه میترال که با نام دریچه دریچه دو لَتی هم شناخته می شود و اجازه می دهد تا خون از دهلیز چپ قلب به بطن چپ آن جریان پیدا کند.
- دریچه ای که سه لتی است این اجازه را می‌دهد تا خون از دهلیز راست به بطن راست قلب جریان پیدا کند.
- دریچه آئورت این اجازه را می‌دهد تا جریان خون از بطن چپ به شریان یا همان سرخرگ آئورت جریان پیدا کند.
- دریچه ریوی این اجازه را می‌دهد تا جریان خون از بطن راست به سرخرگ ریوی انتقال یابد.
باز و بسته شدن دریچه های چپ و راست موجب کنترل و تنظیم جریان خون می شود.
سه دریچه قلب، شامل سه لت یا فلپ هستند و تنها دریچه میترال است که دارای دو لَت است. هماهنگی و نظم در باز یا بسته شدن این لت ها در واقع موجب جریان یافتن خون در دهلیز ها، بطن ها و نهایتا به عروق متصل به آن ها می شود. توجه داشته باشید که دریچه های بیمار امکان دارد به صورت کامل باز یا بسته نشود.
هر کدام از دریچه های قلب شما ممکن است دچار بیماری شود، ولی اغلب اوقات دریچه آئورت بیشتر از سایر اجزا از این عارضه تاثیر گرفته و دچار مشکل می شود.
این امکان وجود دارد که دریچه های قلب بیمار در محلی که به صورت کامل بسته نمی شود، دچار نشتی شود. این وضعیت رگورژیتاسیون یا برگشت خون نامیده می شود . در صورتی که این وضعیت برای برای بیمار رخ دهد، جریان خون به حفره های دهلیز و یا بطن که از آن ها خارج شدهخ است برمی گردد، در نتیجه قلب بیمار قادر نیست خون مورد نیاز بدن را پمپاژ کند.
یک نوع دیگر هم تاز بیماری های دریچه ای قلبی هنگامی رخ می دهد که دهانه دریچه سفت و باریک شده است و دریچه نمی تواند به اندازه کامل در زمان عبور خون از آن باز گردد. این حالت به تنگی دریچه معروف است.
بعضی از اوقات این امکان وجود دارد دریچه فاقد یکی از لت های گفته شده باشد که اغلب این وضعیت در دریچه آئورت مشاهده می شودو با نام دریچه آئورت دو لَتی شناخته می شود. بیماری های دریچه ای قلب موجب می شود تا قلب نتواند به صورت موثر و مفید خون را به سراسر بدن بیمار پمپاژ کند. در این وضعیت قلب مجبور می شود برای پمپاژ خون بیشتر و سخت تر کار کند. این مسئله می تواند موجب نارسایی قلب، ایست ناگهانی و حتی مرگ شود.
نکاتی در مورد بیماری دریچه‌ای قلب
این بیماری در افراد سالمند بیشتر شایع است.
• روماتیسم قلبی اغلب دریچه های میترال و یا آئورت را بیشتر درگیر می کند و در برخی موارد این امکان وجود دارد بیشتر از یک دریچه درگیر شود. .
• دریچه آئورت دو لَتی در مردان بیشتر شایع است.
• مرگ و میر های ناشی از بیماری‌های دریچه‌ای قلب، اکثرا به علت بیماری دریچه آئورت اتفاق می افتد.
علل ایجاد بیماری های دریچه‌ای قلب
دلائل زیادی برای ایجاد بیماری دریچه ای قلب وجود دارند که از جمله مهم ترین آن ها می توان به اختلالات مادرزادی، عفونت‌ها، اختلالات دژنراتیو یا همان تخریب دریچه با بالا رفتن سن، اشاره کرد و سایر بیماری های قلبی شامل موارد زیر می شوند:
- روماتیسم قلبی: این نوع بیماری قلبی می تواند به علت درمان نشدن کامل و مناسب گلودرد استرپتوکوکی اتفاق بیافتد. استرپتوکوکدر واقع نوعی باکتری است که با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است. این نوع عفونت قادر است موجب بوجود آمدن اسکار در دریچه های قلب شود. این بیماری مهم ترین دلیل ایجاد بیماری دریچه ای در کل دنیاست.
- اندوکاردیت: به معنای عفونت پوشش درونی قلب است که اغلب دلیل ایجاد آن عفونت شدید خونی است. این عفونت ممکن است روی دریچه های قلب قرار بگیرد و به لت ها صدمه بزند. تزریقات وریدی داروها و یا مواد مخدر هم ممکن است باعث اندوکاردیت و در نهایت بیماری دریچه ای قلب گردد.
- بیماری مادرزادی دریچه قلب: شناخته شده ترین صورت این نوع اختلال قلبی، دریچه های آئورت دو لَتی است.
دیگر بیماری‌های قلبی شامل موارد زیر می شود:
نارسایی قلبی، این مشکل قلبی وقتی اتفاق می‌افتد که قلب بیمار قادر نیست خون و اکسیژن لازم را به سایر اندام‌های بدن پمپاژ کند.
آترواسکلروز آئورت، در ناحیه وصل شدن آئورت به قلب، آترواسکلروز در واقع موجب تجمع پلاک در درون رگ ها می شود. این پلاک ها از موادی مانند چربی، کلسیم و کلسترول تشکیل می شوند.
فشارخون بالا و حمله قلبی، ممکن است به عضله های کنترل‌کننده باز و بسته شدن دریچه قلب، صدمه بزند.
سایر دلائل بیماری های دریچه ای قلب
بیماری‌های خود ایمنی، همانند لوپوس. لوپوس یک نوع بیماری خودایمنی است که مزمن بوده و می‌تواند موجب التهاب، درد و ناراحتی در بخش‌هایی از بدن مانند پوست، مفاصل، کلیه‌ها و قلب شود. بیماری خودایمنی در حقیقت اختلالی است که سیستم ایمنی بدن که اغلب با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، اشتباها و بلعکس به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند.
سندرم مارفان. بیمار ی بافت همبند که قادر است دریچه های قلب را تحت تاثیر خود قرار دهد.
روال پیری ممکن است موجب بوجود آوردن رسوبات کلسیم در داخل دریچه های قلب، سفت و ضخیم شدن و نهایتا پایین آمدن کارایی شان شود.
علائم بیماری های دریچه ای قلب
بیماری های دریچه ای قلب قادرند تا به سرعت یا در مدت زمانی طولانی بوجود بیایند. در بیماری های با روال تدریجی، این امکان است که تا هنگامی که بیماری کاملا پیشرفت نکرده است، شخص هیچگونه علائمی نداشته باشد. اگر بیماری به شکل ناگهانی بروز کند، علائم زیر را خواهد داشت:
- نفس تنگی
- درد در ناحیه قفسه سینه
- احساس کسالت و خستگی
- سرگیجه یا غش
- بالا رفتن تب
- سریع بالا رفتن وزن بدن
- انواع آریتمی
تشخیص بیماری دریچه‌ای قلب
پزشک متخصص قلب و عروق امکان دارد در زمان گوش دادن به صدای قلب شما، صداهای غیر نرمال بشنود. با توجه به ناحیه و کیفیت شنیدن صدا پزشک قادر است تشخیص بدهد که کدام دریچه قلب تحت تاثیر قرار داشته و مشکل آن چیست.
امکان دارد پزشک شما به منظور تشخیص درست از اکوکاردیوگرافی هم استفاده کند. در این معاینه و بررسی ها، از امواج صوتی برای بوجود آوردن تصویری متحرک از دریچه های قلب و مشخص شدن عملکردشان به کار برد.
درمان بیماری دریچه‌ای قلب
در صورتی که بیماری زیاد وخیم نباشد این امکان وجود دارد که با تجویز دارو بتوان به مدیریت و کنترل علائم آن کمک کرد. اگر بیماری دریچه ای قلب، وخیم تر باشد و علائم آن شدیدتر باشند، احتمالا پزشک عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. نوع جراحی به دریچه ای که درگیر شده است و دلیل بروز این بیماری وابسته است. گاهی اوقات، ممکن است تعویض دریچه ضرورت داشته باشد.
